“Dan volgt hier de verkeersinformatie van de ANWB. Een ongeluk langs de A50 tussen Arnhem en Zwolle zorgt voor een flinke vertraging van meer dan een uur…” Ik kan een nare vloek net niet onderdrukken, in de auto onderweg naar een belangrijke afspraak. Het is al de derde keer deze week dat ik in een fikse file sta. Daar sta ik dan, naarstig zoekend naar mijn telefoon om te melden dat ik de afspraak niet ga halen.
Doelgericht als we zijn, razen we tegenwoordig over de snelweg of het spoor van A naar B. Dan van B via D en E weer terug naar A. Reistijd, vooral als het voor het werk is, beschouwen we als niet productieve tijd. In het gunstigste geval bereiden we ons mentaal alvast voor op die bespreking, of vergadering. Anders is het verloren tijd. We zijn wel ‘op de weg’, maar niet ‘op weg’.

Mijn nukkigheid maakt plaats voor schaamte wanneer ik brandweer en politie met loeiende sirene over de vluchtstrook zie gaan en boven me het geluid van een helikopter hoor. Dan probeer ik me voor te stellen wat er ergens vóór mij gaande is. Wíl ik het wel weten? Het is vast ernstig.
Wat is dan een uur oponthoud? Is het leven van het wisse slachtoffer niet veel lánger in de wacht gezet? Hoe is het voor politie, brandweer en de ambulancebroeder in de helikopter om steeds maar weer in de benen te komen bij ernstige ongevallen, om klaar te staan voor slachtoffers? En zich de afkeurende blikken van al die gehaaste weggebruikers te laten ‘welgevallen’? Ik word stil, en geef me over.

In een van de steden waar hij kwam, stond er plotseling een man voor hem die door huidvraat getekend was. Toen hij Jezus zag. Liet hij zich languit op de grond vallen en smeekte hem om hulp met de woorden: ‘Heer, als u wilt, kunt u mij rein maken’. Jezus stak zijn hand uit, raakte hem aan en zei: ‘Ik wil het, word rein’. En meteen verdween zijn huidvraat. Hij beval hem er met niemand over te spreken, maar zei: ‘Ga u aan de priester laten zien en breng een offer voor uw reiniging, zoals Mozes heeft voorgeschreven, als getuigenis voor de mensen’. Maar het nieuws over hem verspreidde zich juist verder, en grote mensenmassa’s verzamelden zich om naar hem te luisteren en zich van hun ziekten te laten genezen. Hijzelf trok zich geregeld terug op eenzame plaatsen om er te bidden.
Lucas 5, 12-16

Op Weg
Het evangelie van Lukas is een reisverhaal. Lukas vertelt hoe Jezus het land doorkruist van Nazareth naar Jeruzalem, en later van Jeruzalem naar Emmaüs, waar aan het licht zal komen wie hij werkelijk is. Anders dan wij is Jezus niet ‘op de weg’, maar ‘op weg’. Hij maakt omwegen, doet verschillende plaatsen aan en neemt de tijd. Lukas vertelt hoe Jezus zich voortdurend laat ophouden door mensen en situaties.  

Oponthoud
Na een oponthoud in Nazareth en in Kafarnaüm komt hij aan bij het meer van Gennesaret. Nu zorgt het volk voor oponthoud, en stapt Jezus in de boot om vanaf het water onderricht te geven. Onderwijl gebood hij Simon naar diep water te varen. Een wonderbaarlijke visvangst was het gevolg. Simon, Jakobus en Johannes lieten alles achter en gingen met hem op weg.
Net als het verhaal weer vaart krijgt, duikt er ineens een man voor hem op. Hij is melaats en bij het zien van Jezus laat hij zich languit op de grond vallen en smeekt om hulp. Oponthoud.
Jezus steekt zijn hand naar hem uit en helpt de man letterlijk en figuurlijk overeind. De man is van zijn melaatsheid genezen. Hij krijgt van Jezus tegenstrijdige instructies mee. ‘Spreek er met niemand over’, en ‘Toon je aan de priester en breng een offer voor je reiniging, zoals Mozes heeft voorgeschreven als getuigenis voor de mensen’. Dat laatste zal de man ongetwijfeld gedaan hebben, want het nieuws verspreidde zich en grote mensenmassa´s kwamen op de been. Onderwijl trok Jezus zich ook van tijd tot tijd op een eenzame plaats terug om er te bidden. En regelt aldus voor zichzelf wat oponthoud.

Uit allerlei plaatsen in Galilea en Judea kwamen farizeeën en wetgeleerden af op de plaats waar hij onderricht gaf. De mensenmassa zorgde voor zoveel oponthoud, dat een paar mannen hun verlamde vriend niet bij Jezus konden brengen. ‘Dan maar door het dak’, moeten ze gedacht hebben. En zo kwam de verlamde man voor Jezus’ voeten te liggen. Jezus sprak: ‘Uw zonden zijn u vergeven’. Welke zonden? Wat weten we van de man? Of werd gedoeld op het feit dat hij zat voor te dringen?
De schriftgeleerden en farizeeën dachten er het hunne van. Jezus voelde hun gedachten aan en had meer sympathie voor de man die voor hem lag. Hij vroeg: ‘wat is makkelijker te zeggen: ‘uw zonden zijn u vergeven’, of ‘Sta op en loop’?’ Een rare vraag, want in deze mensenmassa was er immers geen doorkomen aan. Jezus legt alle commentaar het zwijgen op en de lamme is genezen. De menigte blijft vol ontzag achter. ‘Vandaag hebben wij iets ongelooflijks gezien’. De menigte roept wat wij tegenwoordig denken. Een lamme die met zijn bed onder de arm naar huis loopt? ‘Kan nie waar zijn’.

Heilzaam op weg
Het verhaal valt ook moeilijk te verklaren. Jezus gaat niet erg doelgericht van A naar B. Als lezer kun je van het verhaal al net zo ongeduldig worden als een automobilist in de file. We lezen over de Weg die Jezus gaat en de mensen die hij daar tegenkomt. Elke ontmoeting zorgt voor oponthoud in het verhaal. Elke ontmoeting is een verhaal. Een verhaal waarin Jezus zich laat kennen. Oponthoud brengt hem aan het licht.  
Jezus doet steeds wat hij de wetgeleerde in de parabel van de Barmhartige Samaritaan voorhoudt te doen: naaste worden van degene die je pad kruist. ‘Op Weg’ naar het Koninkrijk van God ga je wanneer je je laat ophouden door de mensen op je weg. Het zijn de mensen die iets van je vragen, die het nodig hebben dat je hen de hand reikt, of overeind helpt. We kunnen niet genezen, maar wel heilzaam op Weg zijn.

Inmiddels wordt de file door een verkeersregelaar stapvoets langs de plek van het ongeval geleid en gedwongen de andere kant op te kijken. De helikopter is zojuist opgestegen, een bergingsauto probeert het wrak te bergen. Ik ben stil en ontdek hoe mijn auto een eenzame plaats is waar ik bidden kan. Ik zing een Kyrie en een Onze Vader. Een gebed om oponthoud voor alle jakkeraars op de weg, een gebed om heling voor de man of vrouw die ik niet ken, daar in die helikopter. Meer kan ik op dit moment niet doen. In het oponthoud ben ik Op Weg.