In het jaar 79 werden de steden Pompeï en Herculaneum, ten zuiden van Napels, getroffen door een uitbarsting van de vulkaan Vesuvius. Alles werd bedolven onder een dikke laag as en lava. Pas in de 18de eeuw is men begonnen met opgravingen in dit gebied. Daarbij ontdekte men lichamen in de versteende as, waardoor men bijna zeker wist dat de mensen – ruim 15.000 – overvallen waren door deze verschrikkelijke ramp.

Naast deze huiveringwekkende ontdekking heeft men veel kostbare gebruiks- en kunstvoorwerpen opgegraven en ook prachtige mozaïeken gevonden.

 

Het mozaïek ‘rondtrekkende muzikanten’ is een vrolijk dagelijks tafereeltje. De afbeelding werd gemaakt ca. 100 v. Chr. door de Griek Dioscurides van Samos. Met zeer kleine gekleurde steentjes maakte hij dit ‘schilderijtje’. De drie hoofdpersonen vallen direct op: ze zijn rijk gekleed en dragen maskers. Ze doen denken aan figuren van de destijds optredende ‘Nuova Commedia’.

De persoon rechts in beeld, die een soort grote handtrom bespeelt, lijkt de maat aan te geven. Zijn buurman met twee kleine cymbalen in zijn handen, volgt hem nauwgezet. Beiden gaan zó op in hun spel, dat hun lichamen van nature mee bewegen op het ritme van hun slaginstrumenten. De vrouw met haar dubbele fluit, die iets op de achtergrond staat, brengt een zeker evenwicht door haar rustige en kalme houding. Opmerkelijk is de kleine vierde persoon links in beeld. Hij draagt geen masker, waardoor je kunt vermoeden dat hij niet officieel bij het gezelschap hoort. Maar is dat belangrijk? De muziek trekt hem zo, dat hij waarschijnlijk snel zijn blaasinstrument is gaan halen en gewoon meedoet.

 

De muzikanten roepen bij mij herinneringen op aan straatmuzikanten die vaak op pleinen in de stad spelen. Ze zijn er zomaar, ongevraagd, hopen wel op gaven van het publiek, want ze leven niet van de lucht, maar ze brengen een sfeer mee waardoor het leven kleur kan krijgen. Zo zei iemand onlangs: ‘Muziek is als een spel in het leven, als leven stilvalt, trekt muziek het leven weer vlot en brengt mensen weer samen.’ In die zin is muziek een ongekende levenskracht. Het brengt naar voren wat niet in woorden, maar wel in klank te vatten is. Klanken die hoogtes en dieptes van leven ten gehore brengen voor wie er oor voor heeft.