Bij de Hasseltse kapel in Tilburg, populair Mariabedevaartsoord sinds ongeveer 1500, staat een beeld van St. Anna te Drieën. In brons gegoten door de kunstenaarshand van Bart van Hoek en in 1990 daar geplaatst. Rechts zit Anna, moeder van Maria en oma van Jezus. Links zit haar dochter en tussen beide vrouwen in buitelt een heel erg speels Kindje Jezus. Het lijkt wel of de twee vrouwen het jongetje willen laten lopen.

26 juli
Het is om twee redenen een goede plek voor dit kunstwerk. Al sinds mensenheugenis komen hier oma’s en moeders om de Maria-traditie aan kinderen door te geven. De secularisatie ten spijt gebeurt dit nog steeds zo – en behoorlijk massaal. Beide vrouwen en het Kind symboliseren deze traditie. De tweede reden is dat Anna hier op slechts tien fietskilometers vandaan woont. Ze is gewoon even op bezoek bij haar dochter en kleinkind. Wat een herkenbaar tafereel. Geen wonder dat hier bij de Hasseltse kapel elk jaar op Moederdag een openluchtmis wordt gelezen.

Moeder Anna is aan komen fietsen vanuit het kleine plaatsje Molenschot. Hier, halverwege Tilburg en Breda, wordt sinds 1844 de Heilige Anna vereerd. In dat jaar werd een voormalige Mariakapel uit ongeveer dezelfde tijd als de Hasseltse kapel flink opgeknapt en toegewijd aan Anna. Vrijwel meteen ontstond een Anna-devotie en deze bestaat nog steeds. Het is een volksdevotionele aanrader om er op Sint Anna’s feestdag eens te gaan kijken. Op 26 juli en de periode daaromheen komen honderden pelgrims bij de moeder van Maria op bezoek.

De bezoekers laten zich opdelen in twee categorieën. Je hebt de traditionele pelgrims, meestal oudere mensen die per auto of e-bike de weg naar dit interessante bedevaartsoord weten te vinden. Naar goede gewoonte. Deze groep gaat met net zoveel plezier naar een Maria- of ander pelgrimsoord. Ze steken een kaarsje op, eten een zelf meegebrachte boterham of doen de plaatselijke horeca een plezier door een kop koffie te bestellen.

Ouders van Nu
De tweede groep is een stuk interessanter, met respect uiteraard voor de eerste. Dat zijn vrouwen en mannen uit alle delen van het land. Ze komen naar Molenschot om Anna te vragen om een vrouw, een man of een kind. Ze leggen haar huwelijks- of relatieproblemen voor. Je zou het kunnen vergelijken met een datingsite, ook in dit geval uiteraard met respect voor Sint Anna. Het is een prachtvoorbeeld van een vernieuwing, een bij-de-tijd-brengen van een oude traditie. Alleen op zo’n manier kan een volksdevotie, in dit geval ter ere van Anna, in de toekomst behouden blijven.
Deze moderne invulling van de aloude Anna-pelgrimage ontstond in 1997. In dat jaar verscheen in het tijdschrift Ouders van Nu een verhaal over een vrouw die in Molenschot ging bidden om een partner. Die vond ze en dat niet alleen, het stel kreeg kinderen en werd gelukkig. Met dank aan Anna. Eerst kwamen bussen vol vrouwen uit Amsterdam naar Molenschot, toen volgden de mannen, ook bussen vol en uit alle delen van het land.

Van vele markten thuis
In feite is er niets veranderd. In vroeger dagen al kwamen meisjes om een vrijer vragen in Molenschot. Dan baden ze: Sinte Anneke, geef me een manneke. Was ze toen een koppelaarster, nu doet ze aan daten. Van meisjes die ongehuwd bleven, werd gezegd: ‘Zij zit in Sint Anna’s kapelletje.’ Als uit een relatie kinderen voortkwamen, fungeerde Anna als de patrones van zwangere vrouwen. Met evenveel gemak werd ze aangeroepen door vrouwen die moeilijk kinderen konden krijgen. In zijn algemeenheid was – nee, ís – Anna een heilige die je aanroept voor het verkrijgen van speciale gunsten.

Voor die specialiteiten zijn slechts legendes aan te geven. Ze trad op hoge leeftijd in het huwelijk. Met het krijgen van een kind hield ze al lang geen rekening meer. En toch geschiedde dat wonder. Na het overlijden van haar man Joachim hertrouwde ze en kreeg ze opnieuw een kind. Uit dit huwelijk kreeg ze Maria, uit wéér een huwelijk Maria Salome, een van de drie Maria’s. Op haar beurt kreeg deze Maria een aantal kinderen, onder wie twee van de twaalf apostelen: Johannes en Jakobus de Meerdere, dus neven van Jezus die daar bij de Hasseltse kapel zo lekker aan het spelen is met oma en moeder – Maria, die zeldzaam vroeg kon lopen.

Volgens de legende zette Anna de zes maanden oude Maria op haar voeten. De zuigeling liep zeven passen, keerde zich om en liep weer terug. En bedenk: zeven is een geluksgetal. Op naar Molenschot.

Op 28 mei j.l. kreeg Paul Spapens de Zilveren Anjer uitgereikt van het Prins Bernard Fonds, voor zijn grote inzet voor de Brabantse (religieuze) volkscultuur. Dat gebeurde in het Koninklijk Paleis op de Dam door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix. Paul, van harte proficiat!