Als doorgewinterde fan van Leonard Cohen is het moeilijk kiezen. Bijna alle liederen van deze Canadese ‘reus van het woord’ spreken me aan. ‘So long Marianne’: ooit heb ik gedacht dat Cohen het speciaal voor mij geschreven heeft. Je weet dat je relatie met je geliefde ten einde is, maar je legt je er niet bij neer. Je slaat de trommel, zoals hoorbaar op de originele versie van het lied, om ten strijde te trekken en haar te heroveren. Hoewel je weet dat je bij voorbaat verloren bent.
Als ik dan toch moet kiezen, dan neem ik ‘Anthem’, vertaald ‘ode’ of ‘hymne’, met dat bekende refrein: ‘Overal zitten wel barsten in, maar daar komt juist het licht doorheen’. De in dichterlijke woorden gevangen centrale gedachte van deze hymne is mijn leidmotief geworden. Het streven naar perfectie in een onvolmaakte en weerbarstige wereld is gedoemd te mislukken. Dus: aanvaard jouw gebrokenheid en kwetsbaarheid en doe gewoon de dingen die je kunt doen. Misschien wordt dan de wereld een klein stukje beter en gloort er zo af en toe een lichtstraaltje van geluk. Voor anderen en voor jezelf.
Niet alleen de tekst, maar ook het trage ritme van het lied en het donkere basgeluid van Cohen stemmen me tot nadenken. En dat is precies de bedoeling van Cohen, denk ik, die zelf dit lied als zijn beste werk ooit betiteld heeft. Voor mij straalt de muziek en de mystieke stem van de zanger uit dat het in de tekst om een diepere waarheid gaat.
‘Anthem’ helpt me om te gaan met mijn eigen mislukkingen. Hoewel ik dat nog steeds moeilijk vind, mede door mijn strenge vader, die verlangde dat ik alles tot in de perfectie deed en beheerste. De hymne herinnert me eraan dat ik steeds opnieuw en meer moet beseffen dat de trommel vaak stuk is en het geen zin meer heeft ten strijde te trekken.
Het lied helpt me in mijn relatie met anderen. Om respect te hebben voor iemand, ondanks diens kwetsbaarheid en falen. Maar ook om iemand te wantrouwen die zegt het allemaal te weten. En zeker een politicus die me een perfecte wereld voorspiegelt als ik op hem of haar stem. Een perfect leven in een volmaakte wereld bestaat niet. En als het zou bestaan, dan is er geen barst aan, zegt Frank Kazenbroot in zijn mooie boek ‘Wees lief voor deze ziel’.
Het helpt me om te blijven geloven in de boodschap van Jezus: ‘Zoek eerst het Koninkrijk Gods en zijn gerechtigheid en alles zal je erbij gegeven worden’. Niet in de triomf, in het succes, in het trommelgeroffel, maar juist in de mislukking, in het falen, in de verborgen stilte baant zich dit Koninkrijk Gods een weg. In de lichtstralen die door de barsten heen dringen, kun je dat Koninkrijk Gods goed waarnemen. Zie je het niet?

‘So long, Marianne’ verscheen op het album Songs of Leonard Cohen, februari 1968. Op pakweg 2/3de van het einde van de song worden de refreinen mede begeleid door een trommel.
‘Anthem’ verscheen op het album The Future, november 1992. Cohen werkte er meer dan tien jaar aan en weigerde het diverse malen op te nemen op voorgaande albums omdat hij meende dat het lied nog niet af was. Naast het bekende refrein ‘Ring the bells that still can ring, Forget your perfect offering. There is a crack in everything, That’s how the light gets in’ bevat het lied ook nog de tekst ‘You can strike up the march, there is no drum’.

Op YouTube zijn de genoemde liederen te beluisteren.