2022-3
Kijken is een kunst
Zo herkenbaar
Een doorkijkje door een poort. Het zou zomaar de poort van een hoeve kunnen zijn ergens in het Zuid-Limburgse heuvelland, gezien het uitzicht. Het is een zonnige dag: de kastanjeboom bloeit, een kip met haar kuikens scharrelt rond, er zit een witte duif op de kapotte afrastering en rechtsboven zien we een vlinder aan de binnenkant van de poort. Deze lieflijke details verhullen niet dat er verderop iets heel verdrietigs plaatsvindt. Bij een boom met zo te zien (nog) kale takken worden voorbereidingen getroffen om Jezus in het graf te leggen.
Deze afbeelding is de laatste statie in de kruisweg die geschilderd is door Theo Kuijpers (1940), een Maastrichtse kunstenaar. Hij was opgeleid tot grafisch vormgever, maar werkte ook als kunstschilder en keramist. In 1979 kreeg hij de opdracht van Frans Wiertz, toen bouwpastoor van de HH.Mondulfus & Gondulfus in De Heeg Maastricht, en nu oud-bisschop van Roermond, om een kruisweg in die kerk te schilderen. In 1983 waren de staties voltooid. Kuijpers heeft ze gesitueerd in het Limburgse heuvellandschap om zo de idee van nabijheid en actualiteit van geloof in de huidige tijd te benadrukken. Ook bij deze statie zijn wij niet slechts toeschouwers, maar ook beschouwers, zittend in de poort, mediterend over het gebeuren en de betekenis ervan. Kuijpers maakt dat ons gemakkelijker door een stijl te hanteren die niet afleidt door een ingewikkelde compositie en ingenieuze vormgeving. Zijn stijl is op het naïeve af en heel precies als in een miniatuurschildering. We herkennen en kennen alle details. Details die ons al het vooruitzicht geven op nieuw leven en het verdwijnen van de duisternis. Gesymboliseerd ook door de vervagende maan (de nacht, het duister) boven de boom en door het kapotte prikkeldraad dat de doorgang naar nieuwe beloften niet meer tegenhoudt. Het weidse land ligt open voor ons. De dood van Jezus is einde én nieuw begin. Pasen is in de lucht.
Ik was nooit in aanraking gekomen met deze wondermooie staties, als ik niet het boek toegestuurd had gekregen van Jan Baar (geestelijk verzorger) waarin hij ze alle veertien met een kleine overweging bespreekt en eindigt met een uitnodiging tot een meditatief moment of het zingen van een lied.* U kunt ze ook vinden op de website van genoemde kerk.
*Jan Baar, Stilstaan bij het leven dat van lijden weet. Te koop in de Kloosterboekwinkel.
Marije Bijleveld