Lieke Benders is een gepassioneerd verteller. Als klein kind wist ze al dat ze ‘iets’ met toneel wilde, al toen ze met een knuffel in de arm op de markt in Sittard gefascineerd werd door een kunstenaar die een straat-act deed. “Dat wil ik ook”. Het was een droom die haar nooit meer los zou laten en die haar toekomst aan de toneelacademie en de theaterwereld verbond. Om daar met wat meer levenservaring die studie te beginnen, besluit Lieke een jaar naar Engeland te gaan en in Cambridge maakt ze haar middelbare schoolopleiding af. In het studentenhuis waar zij woont, ontmoet ze studenten van over de hele wereld en maakt ze kennis met veel verschillende culturen en gewoonten, die soms ook helemaal niet stroken met haar eigen opvattingen. Maar juist hier leert ze een belangrijke levensles: waar je ook vandaan komt en welke cultuur of religie je ook aanhangt, we zijn allemaal mens en verdienen allemaal respect. Juist in die verscheidenheid schuilen de mooiste verhalen; wanneer je uit je eigen koker kunt stappen en open en nieuwsgierig naar de ander bent, kun je onbevangen en niet oordelend luisteren naar wat een ander te zeggen heeft.
Die verhalen kwam Lieke ook op het spoor toen zij – net afgestudeerd aan de toneelacademie – voor de kost (want theater maken is roeping, geen vetpot) in de thuiszorg ging werken. Daar ervaarde zij hoeveel verhalen, passie en talenten er bij de mensen leefden. Daar krijg je als theatermaker de thema’s als het ware op een bordje gepresenteerd.
Die nieuwsgierigheid blijkt ook de basis van Liekes vorm van theater maken. Als kind vond ze het al leuk om bij mensen naar binnen te kijken en zich af te vragen wie daar woonden, wat deze mensen deden en hoe ze daar leefden. In 2013 ontstond daaruit het project ‘Gluren’, waarin kamers van gewone mensen tot leven komen en als het ware kleine musea worden. Woonkamers uit doodgewone buurten in Nederland en België, waarin de bewoners vertellen over hun dromen of problemen en hun emotie delen. Soms liepen tijdens langlopende producties wel 2000 mensen door één woonkamer. De verhalen zijn nu gebundeld in een boek, ook getiteld ‘Gluren’, “waarin je als lezer bij anderen op bezoek gaat en wellicht bij jezelf uitkomt” (citaat van Lieke in het voorwoord van dit boek).

In de jaren 1999-2003 (Liekes studietijd) was het voor jongeren niet hip om met geloof bezig te zijn, zeker niet in de setting van een toneelacademie. Tenzij je naar India ging om te mediteren! Maar Lieke ging regelmatig een weekend naar een klooster. Vooral vrouwelijke religieuzen fascineerden haar en ze realiseert zich wat een grote rol deze gespeeld hebben in de geschiedenis van onderwijs en zorg. Deze belangstelling resulteert in een van haar eerste theatervoorstellingen, gemaakt bij de zusters van Petrus Claver, die haar alle ruimte gaven om op haar eigen manier hier vorm aan te geven. Lieke ziet veel parallellen tussen een theatermaker en een kloosterling: het is allebei een roeping, je wordt er niet rijk van, je moet je helemaal geven en je moet in je ideaal geloven. Als kloosterling ben je bekommerd om de wereld en als theatermaker probeer je ook te spiegelen. Haar manier van geloven vertoont grote verwantschap met Gerard Reve en diens gedicht ‘Dagsluiting’ is voor Lieke daarom zeer dierbaar: ‘Eigenlijk geloof ik niets, en twijfel ik aan alles, zelfs aan U. Maar soms, wanneer ik denk dat Gij waarachtig leeft, dan denk ik dat Gij Liefde zijt, en eenzaam, en dat, in zelfde wanhoop, Gij mij zoekt zoals ik U’.

Deze gedachten heeft Lieke en haar theatergezelschap ‘Hoge Fronten’ op een geweldige manier uitgewerkt in de toneelproductie ‘Rot God’. Dat was voor mij de eerste kennismaking met Lieke en ik was meteen geraakt door de schijnbare paradox tussen ongeloof en geloof. Juist in de twijfel en het protest tegen onrecht schuilt een grote betrokkenheid op mensen en God. Deze voorstelling, die o.a. ook in de kapel van Klooster Wittem werd opgevoerd, leidde er uiteindelijk ook toe dat Lieke in 2016/17 haar project ‘STIL.het lab’ vanuit Klooster Wittem gestalte geeft. In dit vierjarig project werkt zij en haar team Hoge Fronten jaarlijks een deelthema uit rond ‘stilstaan’ en de positieve invloed daarvan op je leven. In 2017 was dat ‘STIL.denatuur’, in 2018 is het ‘STIL.zwijgen’. In dit kader hebben we in ons klooster enkele mooie ‘voorstellingen’ mogen aanschouwen. In de nacht van paaszaterdag op paaszondag organiseerde zij een paaswake: vanaf 24.00 tot 07.00 uur waakte er elk kwartier iemand in stilte op het priesterkoor bij de ‘Waakvlam’, een speciaal hiervoor gemaakte kaars. En iedere waker had een verhaal, dat geprojecteerd werd op een beeldscherm in de naastgelegen ‘Smartenkapel’, waar anderen konden mee-waken. Een indrukwekkende en ontroerende ervaring van stilte die heel ‘sprekend’ was. Een tweede project werd gepresenteerd aan zo’n 90 brugklassers van een nabij gelegen scholengemeenschap (SG Sophianum in Gulpen). Zij kregen een bijzondere rondleiding door kerk en kapellen van Klooster Wittem. Via de koptelefoon hoorde ieder de verhalen van mensen die in ons klooster actief zijn, zoals de koster, bloemsierders, iemand die een kaarsje aanstak, enz. Zo maakten deze jongeren kennis met wat mensen hier beweegt. Voor het thema ‘STIL.denatuur’ werd een rondwandeling gepresenteerd waarvoor je de wandelschoenen niet hoefde aan te trekken, maar de koptelefoon kon opzetten om de vogels en de kabbelende beek op je tocht te verbeelden.
De kern van Liekes passie is dus 100 % passie voor mensen. Ze zegt het zelf zo: “Mijn passie is de blik op de wereld willen delen door de verhalen te vertellen van gewone mensen”. En met haar talenten gebeurt dat met kunst en theater. Dat boeit en blijft boeien.