Wellicht was u al eens in Thorn, het witte stadje dat vele eeuwen door adellijke stiftdames werd geregeerd en bracht u een bezoek aan de monumentale Abdijkerk op de Wijngaard. Maar boeiend is ook de Kapel onder de Linden, even buiten het stadje.

 

Met de bouw van deze kapel werd in 1673 begonnen. Dat gebeurde in opdracht van Clara-Elisabeth, gravin van Manderscheidt-Blankenheim, die als kanunnikes deel uitmaakte van de religieuze gemeenschap van de adellijke Rijksabdij Thorn. Zij was ziekelijk en ging vaak naar het onooglijke veldkapelletje, dat om zijn eenvoud haar lief geworden was. Na een ziekbed van zeven jaren beloofde de stiftsdame, dat als zij weer naar het kapelletje zou kunnen lopen, zij daar een grote kapel zou bouwen.

 

Het werd een Loretokapel. In het Italiaanse Loreto bevindt zich een basiliek die gebouwd is over het huisje waar de maagd Maria de boodschap van de engel zou hebben ontvangen van de geboorte van Jezus. Deze ‘Santa Casa’ is volgens de legende in 1291 door engelen vanuit Palestina naar Loreto overgebracht. In een van de zes met olieverf beschilderde medaillons op het plafond in het oudste gedeelte van de Kapel onder de Linden in Thorn wordt dit wonder uitgebeeld.

 

Maar deze prachtige kapel is niet de enige die een bezoek aan Thorn de moeite waard maakt. In en rondom Thorn liggen nog 14 kapelletjes als pareltjes in het bekoorlijke landschap. Thorn mag zich wel de plaats noemen met de hoogste kapellendichtheid van Nederland, een aanzienlijke erfenis uit een godsvruchtig verleden. Buiten deze grotere en kleinere kapellen kent Thorn nog vier zogenaamde muur-of niskapellen en drie wegkruisen. Deze kapelletjes en wegkruisen staan er nu piekfijn bij, dankzij het werk van de Stichting Kruisen en Kapellen Thorn, een bijzondere groep vrijwilligers die in oktober 2019 haar 25-jarig bestaan vierde.

 

Begin jaren ’90 van de vorige eeuw was de toestand van de Thornse kapellen en wegkruisen echter erbarmelijk, waarschijnlijk juist vanwege de grote monumentendichtheid van de toenmalige gemeente Thorn, waarbij kleine monumenten vaak het onderspit moesten delven bij het stellen van prioriteiten. Op initiatief van de toenmalige burgemeester dhr. Van de Lee werd een werkgroep ingesteld met als doel om het bestaande kapellenbezit te restaureren en te onderhouden. Dat resulteerde uiteindelijk in het oprichten van de Stichting Kruisen en Kapellen Thorn op 7 september 1997. Doelstelling: het beheren, onderhouden, zo nodig restaureren en waar mogelijk herbouwen van bestaande en verdwenen kruisen en kapellen in Thorn.

 

De stichting (her)bouwde een aantal kapellen in eigen beheer en nam in 2006 het eigendom van vijf kapellen en twee wegkruisen over van de gemeente Thorn. Het eigendom van een viertal kapellen berust bij de parochie St. Michaël en vier kapellen zijn particulier bezit.

 

Voor elke kapel en elk kruis is door de Stichting Kruisen en Kapellen Thorn een beheerder/ster aangesteld die belast is met het dagelijks onderhoud en die in voorkomende gevallen het openen en sluiten van de kapel regelt en de kaarsen en bloemen verzorgt. De Stichting heeft – ongeacht het eigendom – in de loop der tijd het beheer van vrijwel alle kruisen en kapellen en vrijstaande heiligenbeelden aan zich getrokken. Dat betekent dat het klein en groot onderhoud door de stichting wordt verzorgd. Veelal vindt dit onderhoud plaats door leden van het stichtingsbestuur, dan wel door andere vrijwilligers die hiertoe door het bestuur zijn aangezocht.

 

Meer info vindt u op de website www.kruisenenkapellenthorn.nl. Maar het liefst nemen wij u mee op ontdekkingstocht langs deze pareltjes om u ter plekke erover te vertellen. We zouden elkaar dan kunnen treffen in ’t Kapelhuis, het naast de Kapel onder de Linden gelegen café uit 1676, dat nog steeds de sfeer ademt van een ver en aangenaam verleden (www.thorn-kapelhuis.nl). Daar kunt u ook het door de Stichting uitgegeven nieuwe boekje Kapellen en Kruisen kopen, wat u alle informatie geeft over deze monumenten en u in twee wandelwegen leidt langs ‘de wachthuisjes van de engelen die over Thorn waken’. Uiteraard is het boekje ook verkrijgbaar in de Wittemse boekhandel!