2021-5
Mijmeringen van een missionaris
Clarissen in Braziliƫ
Ons bisdom, Campina Grande, stamt uit 1949; nog niet zo oud dus. De eerste bisschop was een Sileziër die als missionaris onder de indianen in het Amazonegebied had gewerkt: de franciscaan Anselmo Pietrulla. Hij had enkele jaren een ingenieursstudie gedaan en dat kwam goed uit bij zijn nieuwe taak. De hele infrastructuur moest opgebouwd worden: een echt bisschoppelijk paleis (niet erg franciscaans overigens) en een kleinseminarie op uitdrukkelijk verzoek van de paus. De bisschop vroeg overal om geld, lees ik terug in de kronieken.
Antwoord
Maar heel in het verborgene gebeurde er nog iets anders. Via een medebroeder in het Amazonewerk, die op vakantie was in Cleveland in de Verenigde Staten, werd hem de vraag gesteld of hij interesse had in de aanwezigheid van contemplatieve zusters in zijn nieuwe diocees, clarissen, die ook in zijn eigen franciscaanse traditie stonden. Ja natuurlijk en in negen maanden werd het klooster gebouwd, direct in het eerste jaar, de klassieke architectuur volgend d.w.z. in een vierkant rondom een binnenplaats. Daar namen zes Amerikaanse clarissen hun intrek.
Je zag die zusters nooit. Ook niet bij de talrijke diocesane bijeenkomsten. Uiteindelijk leefden zij ‘achter de tralies’. Ik kwam echter wel om de paar maanden in het klooster om hosties en kaarsen die zij maakten, te kopen. Natuurlijk kwam ik nooit verder dan de ontvangstkamer en ik maakte altijd een praatje met de zuster die daar verantwoordelijk voor was. Ofschoon ikzelf in het volle actieve pastoraat zat, zag ik toch dat hier een heel belangrijke plaats binnen ons bisdom lag. Een ‘antwoord’ op de curie. Steeds weer voelde ik me gesterkt door de wetenschap dat daar gebeden werd, voor de wereld, voor de kerk en voor ons.
Onverwachte novicen
Een jaar of tien geleden kwamen deze zusters dichterbij. Ik was toen pastoor in Juazeirinho. Op zeker dag kreeg ik daar bezoek van twee jonge meiden, zusjes. Een had ik wel eens gezien. Ze had stevig verkering met een reuze aardige jongen, reed soms op een grote motor rond en mocht wel graag een biertje drinken. Haar zusje was huiselijker. Ze waren de jongsten van een groot gezin, waar vader vrachtwagenchauffeur was en moeder een sterke, opgewekte vrouw.
De zusjes kwamen me vertellen dat ze in Campina Grande aan het wandelen waren, langs het klooster liepen en dat ze besloten hadden de kapel binnen te gaan. Wat ze daar aantroffen had hen zo betoverd dat ze hadden besloten om deel te gaan nemen aan kennismakingsbijeenkomsten. Om het verhaal kort te maken: twee jaar later bracht ik met enkele familieleden de oudste naar haar nieuwe woonplaats. Ze verdween door een deur, werd gekleed en verscheen even later achter de tralies. Haar zusje zou een tijd later volgen.
Ze werden ontvangen door een groep van 25 jonge vrouwen met allerlei achtergronden, zoals een advocate en een scheikundige, maar ook een vrouw van het platteland. En allemaal lachende gezichten. Vorig jaar sprak de oudste, na negen jaar, haar eeuwige geloften uit. Haar jonger zusje kon wegens ziekte niet in het klooster blijven. Zij werd, min of meer door toeval, de nieuwe functionaris in de bibliotheek van ons seminarie. Zo word ik wekelijks op de hoogte gehouden.
Wonderen
Ik begon iets frequenter naar het klooster te gaan en omdat ik mijn oud-parochianen goed kende, durfde ik in de gesprekken aan te kaarten dat het klooster zo een armoedige indruk maakte. Dat was ook zo. De zusters beleefden hun gelofte van armoede met grote ernst. Ook de kwaliteit van de hosties kwam aan de orde. Die was ronduit slecht. Vorig jaar werd een nieuwe abdis gekozen en die maakte daar prioriteit van: nieuwe machines. Dankzij vrienden uit Nederland kon ik daar een stevige bijdrage aan leveren.
Dit jaar kreeg ik in de bibliotheek te horen dat door het coronavirus de zusters veel mensen hadden verloren die hen hielpen de elektriciteitsrekening te betalen. Ze hadden daarom besloten tot zonne-energie, die hun energiekosten zou minimaliseren. Opnieuw deed ik een beroep op mijn achterban en het wondertje gebeurde: er kwam voldoende geld om de hele installatie te betalen.
Ik denk dat de zusters voorlopig goed vooruit kunnen. Wij zijn verzekerd van hun gebed en worden er in tijden dat je beoordeeld wordt op de laatste generatie IPhone of auto aan herinnerd dat het in het leven misschien om andere zaken draait.
Jan Joris Rietveld